Eduard Picker, Godność człowieka a życie ludzkie,
tł. J. Merecki, Warszawa 2007
Słynne zdanie Martina Heideggera z jego książki pt. Was heißt Denken? zwraca uwagę na to, że – cytuję z pamięci – w czasach, które poważnie dają nam do myślenia, ciągle jeszcze nie myślimy. Myślenie odnosi nas do ideału, jakim jest sofia. Czym jednak jest mądrość? Czy jest ona jedynie jakąś sui generis poprawnością intelektualną? Czy może odnosi się do życia w szerszym rozumieniu? Na czym polega myślenie dobre w odróżnieniu od myślenia błędnego? Czy kryterium w takim przypadku stanowi logika, czy może coś więcej? Jak rozumieć zdanie: po owocach ich poznacie? Z czym myślenie powinno być nierozerwalnie powiązane? Czy z osiąganiem zamierzonych celów – ze skutecznością, czy też z odpowiedzialnością, w imię której należy nieraz porzucić wyznaczony wcześniej cel? A w związku z tym, czy myślenie nieskuteczne jest dobrym myśleniem? I na czym w ogóle polega owa odpowiedzialność za myślenie?
Złe myśli prowadzą do błędnych idei. Błędne idee, jak wiemy z historii, urzeczywistniały się już nieraz w zbrodniach. Nie było owoców, lecz trucizna powodująca cierpienie i śmierć. Więc może sofia to triada złożona z trzech elementów: myślenia (filozofia), odpowiedzialności (etyka), i tego, co przyczynia się do rozwoju życia (terapia). Wydaje się, że te pierwiastki odgrywały szczególną rolę w filozofii starożytnej, na co uwagę zwrócił w swoich dziełach godny polecenia Pierre Hadot.
Polecając teksty, które warto przeczytać, pragnę wskazać na książkę prof. Eduarda Pickera pt. Godność człowieka a życie ludzkie. Profesor prawa z Tübingen włącza się w niezwykle ważny, nie tylko zresztą filozoficzny, spór o istnienie człowieka. Jasno prezentując swoje stanowisko, nie narzuca nikomu swojego zdania, lecz daje do myślenia, chcąc, aby człowiek odpowiedzialnie przemyślał ważne kwestie sporne z zakresu etyki, dotyczące takich zagadnień jak: życie, śmierć, godność, dzieciobójstwo, eutanazja, prawo do życia, życie niewarte przeżycia, relatywizacja, instrumentalizacja, neoutylitaryzm, eliminacja, rewitalizacja, prawa innego, etyka praktyczna, umowa społeczna, depersonalizacja, granice badań naukowych…
Prof. Eduard Picker apeluje o odrodzenie zrozumienia ważności i fundamentalnego znaczenia godności oraz prawa do życia. Pozornie dwa różne pojęcia są w istocie odniesione do jednego. Zrozumienie tej jedności jest w etyce współczesnej, i w myśleniu współczesnym w ogóle, czymś niezwykle koniecznym. Sofia to odpowiedzialne myślenie mające na uwadze nie tylko dziś, ale i jutro. Ludzkiej przyszłości dotyczy ten ważny tekst, w którym twierdzeniem fundamentalnym jest zdanie: „Godność i to, co ją konstytuuje, nie są ani wynikiem, ani przedmiotem rozstrzygnięć większości!”.
Wszystkim, którzy uznają wartość myślenia jako poszukiwania mądrości gorąco polecam książkę prof. Eduarda Pickera, Godność człowieka a życie ludzkie. (tł. J. Merecki, Warszawa 2007).
